Redding eeuwenoud orgel Paramaribo

Gegevens

Gepubliceerd op woensdag 01 augustus 2001 21:45

Het meer dan honderd jaar oude orgel werd in 1889/90 door de Nederlandse orgelmaker Maarschalkerweeerd gebouwd. Laus: “Hij is zich er terdege van bewust geweest dat een orgel voor de tropen andere eisen stelde dan een instrument voor een kerk in het Nederlandse klimaat. Om in het binnenwerk het houtwerk te lijmen wordt voor Nederlandse orgels bijvoorbeeld beenderlijm gebruikt. Voor de tropen zou die niet duurzaam genoeg zijn en daarom voegde Maarschalkerweerd een extract van aloë toe. Deze is tot vandaag werkzaam gebleven, terwijl de moderne lijm die bij een eerdere restauratie is gebruikt, losgelaten heeft”. Jos Laus weet veel van bouw en historie van Nederlandse orgels, maar is gespecialiseerd in de instrumenten van Maarschalkerweerd.

Deze orgelmakersfirma, vader en zoon, heeft tussen 1840-1915 meer dan 120 orgels vervaardigd voor Nederland, en één voor Suriname. Binnenkort verschijnt Laus’ boek over de firma. Na zijn studie piano, orgel en koordirectie aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag werd hij organist en dirigent in de Bonifatiuskerk in Rijswijk. Als adviseur voor de Katholieke Klokken- en Orgelraad geeft hij advies bij restauratie- en nieuwbouwprojecten van orgels. Tot dusver heeft hij meer dan zestig projecten afgerond. Een dertigtal werkstukken heeft hij in portefeuille. “Die projecten zijn een zaak van lange adem. Ik bestudeer de staat van het orgel en geef mijn eindadvies. Dan moeten kerk- of stichtingsbesturen overleggen en de nodige fondsen verzamelen. Restauratie is vaak een kostbare zaak. Het kan zijn dat daar wel tien jaar overheen gaat”.
Gecompliceerder
“Hetzelfde lot ondergaat ook het orgel in Paramaribo. Bovendien is die situatie gecompliceerder omdat eerst de kathedraal hersteld moet worden”. Het is bekend dat het centrum van Paramaribo, dat in de Nederlandse tijd verrijkt is met veel stijlvolle gebouwen van hout, een toeristische bezienswaardigheid zou kunnen zijn. Helaas zijn veel gebouwen in vervallen staat.
In een gebundelde inspanning, waarbij de Haarlemse architect Wim Polman, de stuwende kracht is, wordt de publieke aandacht op de urgente restauraties gevestigd. Paramaribo is voorgedragen voor een plaats op de werelderfgoedlijst van de Unesco, wat financiering makkelijker maakt. Tot dusver hebben fondsen van de Europese Unie en van Nederlandse rijks- en gemeentelijke instellingen de al voltooide restauratieprojecten gefinancierd. Nu is het wachten op de beurt van de kathedraal. De Stichting Beheer Kathedraal is bezig de benodigde gelden te verzamelen. Laus: “Als het startsein gegeven is voor de herstelwerkzaamheden, dan wordt het orgel eruit gehaald. Elk onderdeel wordt zorgvuldig verpakt en getransporteerd naar de Europese orgelmaker aan wie de restauratie gegund zal worden”.